πάλλω

(ΑΜ πάλλω)

1. κάνω κάτι να κινείται παλινδρομικά και γρήγορα, κινώ κάτι παλμικά, σείω, κραδαίνω, δονώ (α. «πάλλω τη χορδή» β. «λόγχην πατρός... χερσὶ πάλλων», Ευρ.)

2. εκτελώ παλμική κίνηση, δονούμαι, κραδαίνομαι

3. μέσ. πάλλομαι

κινούμαι ρυθμικά και ομοιόμορφα (α. «πάλλεται το δόρυ» β. «πέπαλταί μοι φίλον κέαρ», Αισχύλ.)

νεοελλ.

1. (για την καρδιά) κινούμαι ρυθμικά, χτυπώ παλμικά

2. φρ. «παλλόμενος αστέρας» — το πάλσαρ

αρχ.

1. (σχετικά με παιδί) χορεύω στα χέρια

2. κινώ κάτι δυνατά, τραντάζω («Νὺξ ὄχημ' ἔπαλλεν», Ευρ.)

3. ρίχνω κλήρο

4. (για ψάρι) σπαρταρώ

5. αναπηδώ, ανατινάσσομαι, ασπαίρω, χοροπηδώ

6. τρέμω, φρικιώ, σείομαι

7. μέσ. α) λαμβάνω κάτι με κλήρο ή ρίχνω κλήρο για κάτι

β) ταλαντεύομαι

γ) τρέμω («γόνυ πάλλεται γερόντων», Αριστοφ.)

δ) (για πτηνά) κινώ τις πτέρυγες, πετώ («καὶ πέραν πόντοιο πάλλοντ' αἰετοί», Πίνδ.)

8. φρ. α) «πάλλω κλήρους» ή, απλώς, «πάλλω» — κουνώ τους κλήρους έως ότου εκτιναχθεί ένας από αυτούς

β) «πάλλω τινὰ κλήρῳ» — αποφασίζω με κλήρο κάτι για κάποιον

γ) «πάλλομαι καρδίαν» ή, απλώς, «πάλλομαι» — καρδιοχτυπώ, τρέμω, φοβάμαι.

[ΕΤΥΜΟΛ. Ενεστ. με επίθημα -jω, που ανάγεται πιθ. στη συνεσταλμένη βαθμίδα τής ρίζας τού πέλας* (πρβλ. πελάζω, πελεμίζω, πόλεμος) και αντιστοιχεί με λατ. pel-lο «σπρώχνω, κινούμαι». Η αναγωγή τού ρήματος σε ρίζα *pel- «ρέω, κολυμπώ» (πρβλ. πολύς, πίμπλημι) δεν φαίνεται πιθανή].